Porażenie poporodowe i ketoza są najczęściej występującymi zaburzeniami okresu okołoporodowego u bydła mlecznego występującego w wyniku błędów w zarządzaniu stadem. W aktualnym numerze magazynu skupimy się na ketozie, jej przyczynach, objawach, wpływie na pozostałe aspekty hodowli, leczeniu i możliwościach zapobiegania lub minimalizowania odsetka występowania tego zaburzenia. Analogicznie do chorób zakaźnych, które można odpowiednio kontrolować, stosując profilaktykę w postaci szczepień lub przestrzegania zasad bioasekuracji stada, ryzyko wystąpienia ketozy również można zmniejszyć poprzez podjęcie odpowiednich kroków. Zanim przejdziemy do profilaktyki, warto dokładniej przyjrzeć się przyczynom powstawania tego zaburzenia metabolicznego.
Główną przyczyną wczesnej śmierci noworodkowej zwierząt mięsożernych są trudne porody i towarzyszące im zaburzenia oddechowe. Powodują one, podobnie jak inne choroby niezakaźne, podatność na zakażenia, które stanowią kolejną przyczynę strat wśród szczeniąt i kociąt. Organizm noworodka jest kolonizowany bakteriami w pierwszych dniach życia. Z reguły są to szczepy komensalne, niewywołujące choroby. W pewnych warunkach młode organizmy narażone są na zakażenie mikroorganizmami chorobotwórczymi, które po przekroczeniu barier obronnych przedostają się do krwi (bakteriemia, wiremia), a także do innych tkanek i narządów, powodując zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS – systemic inflammatory response syndrome) i niewydolność wielonarządową (MODS – multiple organ dysfunction syndrome) (11). Zwyczajowo tę chorobę nazywa się posocznicą noworodków.
Podczas okresu poporodowego następuje powrót narządów rozrodczych do stanu sprzed ciąży. Występują przy tym znaczne różnice gatunkowe zarówno w fizjologii, jak i patologii tego okresu. U kotek uwstecznianie się zmian ciążowych przebiega szybko, a mianowicie w czasie kilku – kilkunastu dni i w sprzyjających warunkach środowiskowych jajniki mogą podjąć swoją czynność nawet już około 10. dnia po porodzie, co może zaowocować kolejną ciążą podczas karmienia urodzonego niedawno miotu. U suk z kolei proces inwolucji macicy trwa znacznie dłużej – kilka tygodni, jajniki zaś nie podlegają sterowaniu za pośrednictwem długości dnia świetlnego i uaktywniają się według indywidualnego rytmu, niezależnego od pory roku. Okres poporodowy jest jednocześnie czasem intensywnych procesów metabolicznych związanych z laktacją i opieką nad potomstwem. Często występują wtedy pewne nietypowe objawy, które mogą powodować podejrzenie chorób, aczkolwiek bywają obserwowane także u samic zdrowych. Do lekarza weterynarii należy zatem ocena, czy można je uznać za stan normalny, czy też świadczą o chorobie. Niezbędne staje się dokładne badanie kliniczne, uwzględniające także inne symptomy charakterystyczne dla chorób okresu poporodowego. Poniżej zostaną omówione najczęstsze objawy, które występując przejściowo, a zwłaszcza bez towarzyszących objawów ogólnych, nie muszą świadczyć o zaburzeniach stanu zdrowia.
Artykuł przedstawia opis dwóch przypadków zatruciem poinsecją. Poinsecja jest popularną rośliną domową kupowaną tradycyjnie w okresie świąt Bożego Narodzenia. Roślina jest znana pod potoczną nazwą gwiazda betlejemska lub bardziej poprawną wilczomlecz nadobny (Euphorbia pulcherrima) (ryc. 1).
Omdlenie jest to nagła, krótkotrwała utrata świadomości i napięcia mięśniowego, będąca następstwem niedostatecznego przepływu mózgowego, przemijająca spontanicznie. Zjawisko to jest spowodowane uogólnionym zmniejszeniem perfuzji mózgu, co zwykle występuje przy spadku ciśnienia tętniczego krwi w dużych naczyniach krwionośnych do 60 mmHg. Utraty przytomności mogą być związane z zaburzeniami w układzie krążenia z przyczyn sercowych i pozasercowych, zaburzeniami metabolicznymi lub endokrynologicznymi, zaburzeniami ze strony ośrodkowego układu nerwowego i zatruciami. We wcześniejszych badaniach stwierdzono, że omdlenia były przyczyną konsultacji u 6,7% psów i że niemal 1/3 psów z omdleniami stanowiły boksery (5). Poniżej opisano przypadek kliniczny psa rasy yorkshire terier, u którego wystąpiły wielokrotne omdlenia.
Tetralogia Fallota jest bardzo rzadką wadą wrodzoną serca u kotów, mimo że jest najczęstszą wadą siniczą u ludzi i zwierząt. Składa się z czterech współistniejących zmian anatomicznych: ubytku przegrody międzykomorowej, zwężenia tętnicy płucnej, przesunięcia aorty nad przegrodę międzykomorową i przerostu komory prawej. Zwykle powoduje sinicę i nietolerancję wysiłku, ale może również przebiegać bezobjawowo. Artykuł opisuje atypowy, bezobjawowy typ tetralogii Fallota u kotki domowej krótkowłosej, związany ze średniego stopnia zwężeniami tętnicy płucnej i ubytkiem przegrody międzykomorowej.
Oprócz białka i energii, do istotnych składników dawki pokarmowej krów zaliczamy wapń (Ca) i fosfor (P). Dlaczego wapń i fosfor w diecie krów jest tak ważny? W organizmie zwierząt te pierwiastki pełnią wiele ważnych funkcji. Wśród nich wyróżniamy regulację procesu mineralizacji kości, stabilizację cyklu przemian metabolicznych oraz kontrolę procesu krzepnięcia krwi.
Z chorobami układu oddechowego mamy dość często do czynienia na przełomie pór roku, kiedy zmienia się mikroklimat pomieszczeń, w których przetrzymujemy zwierzęta. Do większości zakażeń dochodzi w wyniku zaniedbania procesu bioasekuracji stada i profilaktyki. Do czynników, które mają wpływ na wystąpienie choroby, a nieleżących po stronie odporności zwierząt lub całego stada zaliczamy wszystkie czynności zwiększające stres wśród zwierząt, takie jak zbyt silne zagęszczenie zwierząt, transport, złe warunki utrzymania.
Wczesne rozpoznanie ciąży u bydła pozwala na zachowanie prawidłowego harmonogramu reprodukcyjnego w stadzie, co korzystnie wpływa na ekonomikę produkcji mleka oraz na możliwość tworzenia grup żywieniowych.
Akty prawne
Wzory dokumentów
e-booki
© Wiedza i Praktyka
/WiedzaiPraktyka
/wip
/WiedzaiPraktyka
/wip